ഓരോ ആത്മാവിലും ലീനമായിരിക്കുന്ന ആനന്ദത്തിന്റെയും ഭക്തിയുടെയും പ്രതീകമാണ്  ഒമ്പത് ദിവസത്തെ ആഘോഷമായ നവരാത്രി. നവരാത്രികളിൽ ദുർഗ്ഗാദേവിയുടെ 9 രൂപങ്ങളായ നവദുർഗ്ഗയെയാണ് ആരാധിക്കുന്നത്. ഭാരതത്തിലെ മറ്റേതൊരു ഉത്സവത്തേക്കാളും ഊർജ്ജസ്വലങ്ങളായ  ആഘോഷങ്ങളാണ് നവരാത്രിയിൽ ഉള്ളത്. മാത്രമല്ല ഭാരതത്തിലെ ഓരോ സംസ്ഥാനങ്ങളിലും ശരത് നവരാത്രി, നവരാത്രി വ്രതം, ദുർഗ്ഗാ പൂജ, കാളി പൂജ, ദസറ, ആയുധപൂജ, ശക്തി പൂജ, കൊലുവെപ്പ്, മഹാസരസ്വതി പൂജ, വിദ്യാരംഭം, ശാക്തേയ പൂജ, മഹാലക്ഷ്മി പൂജ എന്നിങ്ങനെ വ്യത്യസ്തമായ പേരുകളിൽ ആഘോഷിച്ചു വരുന്നു.ഒൻപത് രാത്രിയും പത്ത് പകലും നീണ്ടു നിൽക്കുന്ന ഒരു ഉത്സവമാണ് ഇത്. ഇതിലൂടെ അറിവും, സമ്പത്തും സമൃദ്ധിയും, ദുരിതനാശവും ഉണ്ടാകുമെന്നാണ് വിശ്വസിക്കപ്പെടുന്നത്.

ശുദ്ധീകരണത്തിന്റെ ഈ ഒൻപത് ദിനങ്ങൾ ആത്മീയ ശുദ്ധീകരണത്തിന്റെ ഒരു കാലത്തെയാണ് പ്രതിനിധീകരിക്കുന്നത്. മദ്യം പുകവലി, മത്സ്യമാംസാദികൾ എന്നിവ വർജ്ജിക്കുക, ജീവിതചര്യകളിലെ  സാത്വികത, വ്രതങ്ങൾ, പൂജാനുഷ്ഠാനങ്ങൾ, മര്യാദാ പൂർവ്വമായ പെരുമാറ്റങ്ങൾ എന്നിവ ഉൾപ്പെടെയുള്ള കഠിനമായ നിയന്ത്രണങ്ങൾ  ഈ 9 ദിവസങ്ങളിലായി  അനുഷ്ഠിക്കുന്നതിലൂടെ ഓരോ വ്യക്തികൾക്കും അവർക്ക് ഒഴിച്ചുകൂടാനാവാത്ത അനേകം ദുശ്ശീലങ്ങളെയും ദുർബലതകളെയും ഇല്ലാതാക്കി സദ്ഗുണങ്ങളെ വളർത്തിയെടുക്കാൻ സാധിക്കും എന്ന ആത്മവിശ്വാസമാണ് ലഭിക്കുന്നത്. അതുകൊണ്ടുതന്നെ സഹനത്തിന്റെയും പരിവർത്തനത്തിന്റെയും ദിനങ്ങളായും  നവരാത്രിയെ കാണാവുന്നതാണ്. ഭൗതികമായ ശീലങ്ങൾ കുറച്ച് ദിവസങ്ങൾ മാത്രം പാലിക്കുന്നത് ആത്മീയമായ മാറ്റങ്ങൾക്ക് പിന്തുണയേകുമ്പോൾ ആ മാറ്റങ്ങൾക്കായുള്ള പരിശ്രമങ്ങളിൽ നമ്മൾ ഉപയോഗിക്കുന്നത് ആന്തരിക ശക്തി കളെയാണ്. പരമാത്മാവുമായി കണക്ടഡ് ആവുന്നതിലൂടെയും ദിവ്യഗുണങ്ങൾ സ്വീകരിക്കുന്നതിലൂടെയും ഓരോ ആത്മാവിനും  നിരന്തരമായ പരിവർത്തനം ഉണ്ടാകുന്നു.

ദുർഗ്ഗാപൂജയുടെ 9 ദിവസങ്ങളിൽ ദേവിയുടെ 9 ഭാവങ്ങളെയാണ് ആരാധിക്കുന്നത്.

ദുർഗ്ഗാദേവിയുടെ ഒമ്പത് രൂപങ്ങളിൽ  ഓരോന്നിലും   സ്ത്രീശക്തിയുടെ ദിവ്യമായ വ്യത്യസ്ത വശങ്ങളെയും പ്രതിനിധീകരിക്കുന്നു. യഥാർത്ഥത്തിൽ ദുർഗ്ഗാദേവി ഓരോ ആത്മാവിന്റെയും പ്രതിരൂപമാണ്. വ്യക്തികൾക്ക് സ്വന്തം ഗുണങ്ങളെക്കുറിച്ചും ശക്തികളെക്കുറിച്ചും  ചിന്തിക്കാനും ദിവ്യ ഗുണങ്ങൾ സ്വീകരിച്ചുകൊണ്ട് സ്വയം രൂപാന്തരപ്പെടുത്താനുമുള്ള ഒരവസരം കൂടിയാണ് ഇത്.

ആത്മീയ വളർച്ചയെ തടസ്സപ്പെടുത്തുന്ന  ദുർഗുണങ്ങളെക്കുറിച്ച് (കാമം, കോപം, അത്യാഗ്രഹം, ആസക്തി, അഹങ്കാരം) ചിന്തിക്കാനും അവയെ കീഴടക്കാനുമുള്ള അവസരമായും നവരാത്രിയെ കാണാവുന്നതാണ്.

ദുർഗ്ഗാദേവിയുടെ 9 രൂപങ്ങൾ-:

1. ശൈലപുത്രി:- ഉന്നതിയുടെയും ശക്തിയുടെയും ദേവത
2. ബ്രഹ്മചാരിണി:- അറിവിന്റെയും തപസ്സിന്റെയും ദേവത
3. ചന്ദ്രഘണ്ഡ:- ധൈര്യത്തിന്റെയും ധീരതയുടെയും ദേവത
4. കൂശ് മാണ്ഡ:- സൃഷ്ടിയുടെയും ഊർജ്ജത്തിന്റെയും ദേവത
5. സ്കന്ദമാത:- മാതൃത്വത്തിന്റെയും പോഷണത്തിന്റെയും ദേവത
6. കാർത്യായനി:- ജ്ഞാനത്തിന്റെയും അവബോധത്തിന്റെയും ദേവത
7. കാളരാത്രി:- സമയത്തിന്റെയും തിന്മയുടെ നാശത്തിന്റെയും ദേവത
8. മഹാഗൗരി:- വിശുദ്ധിയുടെയും ശാന്തതയുടെയും ദേവത
9. സിദ്ധിദാത്രി:- ആത്മീയ വളർച്ചയുടെയും പ്രബുദ്ധതയുടെയും ദേവത

നവരാത്രിയുടെ ഒമ്പത് ദിവസങ്ങളെ, ആത്മബോധത്തിലേക്ക് അഥവാ സ്വയം ഒരു ആത്മാവാണ് എന്ന് തിരിച്ചറിവിലേക്കും  ആത്മസാക്ഷാത്കാരത്തിലേക്കുമുള്ള ഒരു യാത്രയായി കാണാവുന്നതാണ്. വ്യക്തികൾ തങ്ങൾ ഓരോരുത്തരും ശുദ്ധവും ശക്തവുമായ ആത്മാക്കളാണെന്ന് മനസ്സിലാക്കുകയും  ആത്മാവിലടങ്ങിയ ഗുണങ്ങളെയും ശക്തികളെയും  തിരിച്ചറിയുകയും അവയെ വർധിപ്പിക്കാനുതകുന്ന ശ്രേഷ്ഠമായ മാർഗങ്ങൾ സ്വീകരിക്കാൻ ആരംഭിക്കുകയും ചെയ്യേണ്ടതിന്റെ പ്രാധാന്യമാണ് നാം ഇവിടെ കാണുന്നത്.

നവരാത്രികാലത്തെ ഓരോ ആചാരാനുഷ്ഠാനങ്ങളും സ്നേഹം, സമാധാനം, ശാരീരികവും  മാനസികവുമായ ശുദ്ധി തുടങ്ങിയ ദിവ്യഗുണങ്ങൾ വളർത്തിയെടുക്കേണ്ടതിന്റെ പ്രാധാന്യത്തെയും, സദ് ഗുണങ്ങൾ വികസിപ്പിക്കുന്നതിൽ ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിക്കാനുള്ള സമയവുമാണ്.

നവരാത്രി ആഘോഷങ്ങളിൽ ആരാധനാമൂർത്തിയോടുള്ള  ഭക്തിയും സമർപ്പണ ഭാവവും കാണാവുന്നതാണ്.ഓരോ ആത്മാവും   പരമാത്മാവുമായി സമാനമായ ബന്ധം വളർത്തിയെടുക്കണം എന്നതാണ് ഇതിലൂടെ മനസ്സിലാക്കേണ്ടത് , സമർപ്പണ ഭാവത്തിലൂടെ ആത്മാവിൽ അടങ്ങിയിട്ടുള്ള അഹങ്കാരവും ആസുരീയ സ്വഭാവങ്ങളും സദ്ഗുണങ്ങൾക്കും വിനയത്തിനും വഴിമാറുന്നു .

പരമാത്മാവിന്റെ യഥാർത്ഥ പരിചയം ലഭിക്കുന്നതിലൂടെ വ്യക്തികൾക്ക് ആന്തരിക സമാധാനം, ശാന്തത, ആത്മീയ വളർച്ച എന്നിവ അനുഭവിക്കാൻ കഴിയും.

ശൈലപുത്രി മുതൽ സിദ്ധി ധാത്രി വരെയുള്ള ദേവിയുടെ 9 ഭാവങ്ങൾ ആത്മാവിന്റെ പടിപടിയായ പുരോഗമനത്തിന്റെ ഘട്ടങ്ങളെ സൂചിപ്പിക്കുന്നു. ജീവിതയാത്രയിൽ ഓരോ ആത്മാവിനും നേരിടേണ്ടി വരുന്ന പ്രതിസന്ധികൾക്കും പരിതസ്ഥിതികൾക്കും ബാഹ്യ ഘടകങ്ങളെ കുറ്റപ്പെടുത്തുന്നത് വ്യക്തിപരവും തൊഴിൽപരവുമായ വളർച്ചയെ തടസ്സപ്പെടുത്തുന്നു, കാരണം അത് ആത്മാവിൽ അധീനമാകുന്ന ഒരു മാനസികാവസ്ഥയെ വളർത്തുന്നു. 9 ദേവി ഭാവങ്ങളിൽ ഓരോന്നും ശക്തീ ഭാവത്തിൽ അതിമനോഹരമായി  അലങ്കരിച്ച  രീതിയിലാണ് നമുക്ക് കാണാനാകുന്നത്. ജീവിതത്തിൽ സ്വന്തം കർമ്മങ്ങളുടെ ഉത്തരവാദിത്വം സ്വയം ഏറ്റെടുത്ത് അവയുടെ ഫലങ്ങളെ സമചിത്തതയോടെ സധൈര്യം നേരിടേണ്ടതിന്റെ പ്രതിരൂപമാണ് ഓരോ ദേവീഭാവങ്ങളും.

സ്വന്തം കർമ്മങ്ങളുടെ ഉത്തരവാദിത്തങ്ങൾ  ഏറ്റെടുക്കുന്നത് ഉത്തരവാദിത്തബോധത്തെ വർദ്ധിപ്പിക്കുകയും, പുണ്യകർമ്മങ്ങൾക്കായി സശക്തം നിലകൊള്ളാൻ ആത്മാവിനെ സഹായിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു.  ഇത് ആത്മീയവും ഭൗതികവുമായ   പുരോഗതിക്കും കാരണമാകുന്നു എന്നതിന്റെ പ്രതീകമായാണ്  ഓരോ ദിവസങ്ങളിലും ദേവി രൂപങ്ങളുടെ തീർത്തും വ്യത്യസ്തമായ ശക്തി ഭാവങ്ങളും, രൂപഭാവങ്ങളും കാണിച്ചിട്ടുള്ളത്.

ഓരോ ആത്മാവും തന്റെ സത്ഗുണങ്ങളുടെ  വളർച്ചയെ ക്ഷമയോടെ പരിപോഷിപ്പിക്കേണ്ടതിന്റെ പ്രാധാന്യം ഈ ആഘോഷങ്ങളിൽ ഉടനീളം കാണാവുന്നതാണ്.  വ്യക്തിപരമോ തൊഴിൽപരമോ ആയ വളർച്ചക്ക് നിരന്തരമായ പരിശ്രമത്തേക്കാൾ ശ്രദ്ധയും ക്ഷമയും സാത്വികതയും  ആവശ്യമാണ് എന്നതിന്റെ അടയാളമായാണ് നവരാത്രികാലത്ത് ഏറെ സമയം നീണ്ടുനിൽക്കുന്ന പൂജകളും വ്രതങ്ങളും മറ്റ് ആചാരാനുഷ്ഠാനങ്ങളും സൂചിപ്പിക്കുന്നത്.

ഓരോ ദിവസത്തെയും പ്രത്യേക ഗുണഗണങ്ങളുമായി ബന്ധപ്പെടുത്തി ആരാധിക്കുന്നത് ആത്മാവിൽ അടങ്ങിയ ഓരോ ഗുണങ്ങളെയും ശക്തികളെയും വെവ്വേറെ തിരിച്ചറിയുകയും അവയെ പ്രത്യേകം പ്രത്യേകം  സ്വയത്തിൽ നിറക്കുകയും ചെയ്യുന്നതിലൂടെ ദുർഗുണങ്ങൾക്കും ദുശീലങ്ങൾക്കും മേൽ  ശാശ്വത വിജയം  കൈവരിക്കാൻ കഴിയുന്നതാണ് എന്നതിന്റെ അടയാളമാണ്.

ആത്മബോധത്തിലേക്ക് വരുമ്പോൾ ഓരോ ആത്മാവിന്റെയും ഓരോ പ്രവൃത്തിക്കും അനന്തരഫലങ്ങളുണ്ടെന്നും ആത്മാവിന്റെ അടുത്ത ജന്മത്തിലെ കർമ്മങ്ങളും ഭാഗ്യവും  ഈ ജീവിതത്തിലെ കർമ്മങ്ങളെ പൂർണ്ണമായും  ആശ്രയിച്ചാണ് നിലനിൽക്കുന്നത് എന്നുമുള്ള ഒരു ബോധം കൂടി നമുക്കുണ്ടാകുന്നു . ഈശ്വരനെ തിരിച്ചറിയുന്നതിലൂടെയും സ്വയം ശുദ്ധീകരിക്കാൻ തയ്യാറാവുന്നതിലൂടെയും ഏതൊരു ആത്മാവിനും  തന്റെ കർമ്മക്കണക്കുകൾ ശുദ്ധീകരിക്കാൻ കഴിയുന്നതാണ്. എന്നാൽ പഴയ കർമ്മ കണക്കുകൾ ശുദ്ധീകരിക്കാനായി ഈ ജന്മത്തിൽ മനസ്സ് ബുദ്ധി സംസ്കാരം എന്നിവയുടെ ശുദ്ധീകരണം അത്യാവശ്യമാണ്. സ്വയം മാറ്റങ്ങൾക്ക് വിധേയമാവുന്നതിലൂടെ ആന്തരികമായ സമാധാനം, ഉന്നതി, ഭൗതികവും ആത്മീയവുമായ ഉന്നതി, ആത്മബോധം എന്നിവ കൈവരിക്കാനാവുകയും ശുദ്ധവും ശ്രേഷ്ഠവുമായ കർമ്മങ്ങൾ ചെയ്യാൻ ആത്മാവിന് ശക്തി ലഭിക്കുകയും  ചെയ്യുന്നു എന്നതിന്റെ പ്രതിരൂപമാണ് അസ്ത്രശാസ്ത്രങ്ങളാൽ അലംകൃതമായ ദേവീ രൂപങ്ങൾ.

വളരെ ലോലവും കോമളവുമായ സ്ത്രീ രൂപത്തെ യാണ് അതിശക്തമായ ഭാവത്തിൽ നവരാത്രി കാലത്ത് ആരാധിക്കുന്നത്. ബാഹ്യമായി എത്രതന്നെ കോമളമായ രൂപമാണെങ്കിലും ആന്തരികമായി അതിശക്തമായ രൂപത്തിൽ ഓരോ ആത്മാവും നില കൊള്ളുകയാണെങ്കിൽ മാത്രമേ ബാഹ്യവും ആന്തരികവുമായ പ്രതിസന്ധികളെ തരണം ചെയ്യാനാവുകയുള്ളൂ എന്നതാണ് അതീവ സൗന്ദര്യത്തോടെ കാണിക്കുന്ന ദേവതാ രൂപങ്ങൾ നമുക്ക് നൽകുന്ന സന്ദേശം. മാത്രമല്ല ഓരോ ദേവി രൂപങ്ങളിലും വ്യത്യസ്തങ്ങളായ അസ്ത്ര ശസ്ത്രങ്ങളും കാണാവുന്നതാണ്. ആത്മാവ് സ്വന്തം സുരക്ഷക്കായി അനേകം ദിവ്യ ശക്തികളെയും ദിവ്യ ഗുണങ്ങളെയും ധാരണ ചെയ്ത് മുഴുവൻ പ്രപഞ്ചത്തെയും കരുണയോടെ കണ്ടുകൊണ്ട് അഹിംസ എന്ന പരമമായ ധർമ്മത്തിൽ നിലകൊള്ളുന്നു എന്നതാണ് ഇതിലൂടെ കാണാനാവുന്നത്.

ആത്മനിയന്ത്രണം വളർത്തിയെടുക്കുന്നതിലൂടെ ലളിതവും നിർമ്മലവുമായ ജീവിതം ഏതൊരു വ്യക്തിക്കും സാധ്യമാകുന്നു.

ദുർഗ്ഗാപൂജയുടെ ഈ ഒൻപത് ദിവസങ്ങളിലായി ഇഷ്ട ദേവതയെ പരിപൂർണ്ണ സമർപ്പണഭാവത്തോടെ ആരാധിച്ചുകൊണ്ട് പ്രസാദിപ്പിക്കുകയാണ് ചെയ്യുന്നത്. ഭക്തരുടെ സമർപ്പണ ഭാവത്തിൽ പ്രസന്നയാകുന്ന ദേവി തന്റെ പക്കലുള്ള ശക്തികളെയും ഗുണങ്ങളെയും അവർക്ക് നൽകുകയും അങ്ങനെ അവർ സുഖമായ ഒരു ജീവിതം നയിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു എന്നാണ് വിശ്വാസം. ആത്മബോധം പ്രാപ്തമാക്കുന്ന ഏതൊരു വ്യക്തിയും പരമാത്മാവ് പരിപൂർണ്ണമായും മനസ്സ് ബുദ്ധി സംസ്കാരങ്ങൾ എന്നിവർ സഹിതം സമർപ്പണമാവുകയും ഈ സമർപ്പണ മനോഭാവം പരമാത്മാവിൽ നിറഞ്ഞുനിൽക്കുന്ന  ശക്തികളെയും ഗുണങ്ങളെയും തന്നിലേക്ക് നിറക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. ഗുണങ്ങളും ശക്തികളും നിറയുമ്പോൾ ആത്മാവിലെ അന്ധകാരം ഇല്ലാതാക്കുകയും പരിപൂർണ്ണമായ ജ്ഞാനം ലഭിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു.

മാനവരാശി മാനസിക  സ്ഥൈര്യത കൈവരിക്കേണ്ടതിന്റെ ആവശ്യകതയെക്കുറിച്ചുള്ള അതിശക്തമായ  സന്ദേശം   നൽകുന്ന ഈ നവരാത്രി കാലത്ത്  നമുക്കേവർക്കും പരമാത്മാവിനെ യഥാർത്ഥ രീതിയിൽ തിരിച്ചറിയുകയും ഈശ്വരനിലെ അനന്തമായ ശക്തികളെ അവനവനിലേക്ക് ആഹ്വാനം ചെയ്യുകയും ചെയ്തു കൊണ്ട് സശക്തരും സംശുദ്ധരുമായി പരിവർത്തനപ്പെടാം.